İhtiyati tedbirler, er ya da geç telafisi mümkün olmayan veya zor olabilecek zararlardan uzak durmak için kullanılabilecek kalıcı olmayan yetkili tedbirlerdir. Özellikle bu bağlamda çok önemli ve alışılagelmiş bir kurumdur. Çünkü mahkeme salonunda nihai ve kalıcı bir karar almak biraz zaman alabilir ve davanın konusu süreç içerisinde değişebilir.
Aşağıda ihtiyati tedbir kararına ilişkin sıkça sorulan bazı soruların yanıtları yer almaktadır.
İhtiyati tedbir kararı ile ne kastedilmektedir?
İhtiyati tedbir, bir olay meydana gelmeden önce önlem almak anlamına gelir. İhtiyati tedbirler, bir davacının haklarını korumak ve istenmeyen değişiklikleri durdurmak için alınan önlemlerdir.
Yasaklama emri nedir?
İhtiyati tedbir, davanın konusunun duruşma sırasında veya öncesinde kasıtlı olarak değiştirilmesini veya değiştirilmesini önler. İhtiyati tedbir kararı dinlenmeden önce talep edilirse, mahkeme heyeti talebi kabul ettiği anda yürürlüğe girer. Diğer bir durumda, daha önce talep edilmişse, verildiği tarihte etkili olur. Görüldüğü üzere, ihtiyati tedbir kararı kalıcı değildir. Davanın sonuna kadar haklı tarafın haklarını korumak için tasarlanmış bir güvenlik türüdür.
Bu tedbiri kalıcı olmayan yetkili güvenlik sunan farklı tedbirlerden tamamen farklı kılan nedir?
İhtiyati haciz ile diğer bir ihtiyati tedbir arasında çeşitli veya öncelikli bir ilişki bulunmadığının bilinmesi çok önemlidir. Tam tersine, ihtiyati haciz yalnızca parayla ilgili talepler (ve iddialar) için kullanılabilirken, ihtiyati tedbirler farklı mallar, talepler ve iddialar için kullanılabilir. Kanıtın ortaya çıkarılması bir başka güvenlik türüdür. Korunan davanın konusu değil, ispat tekniğidir.
İhtiyati tedbir kararının özellikleri nelerdir?
İhtiyati tedbirler, dava açılmadan önce veya dava açıldıktan sonra da talep edilebilir. Dava süresince, davayı dinleyen mahkeme ihtiyati tedbir kararı verebilir. İhtiyati tedbir talep eden taraf, talebinin haklı olduğunu göstermelidir. Farklı bir ifadeyle, ihtiyati tedbir kararı verilmezse, telafisi mümkün olmayan bir zarar veya hak eksikliği meydana gelecektir. Burada yaklaşık kanıt gereklidir. Zararın kesin olması şart değildir. Tedbirin alınmaması halinde bir zararın meydana gelme ihtimalinin olması yeterlidir. Muhalefetin rızası olmadan da ihtiyati tedbir kararı verilebilir, ancak daha sonra itiraz etme haklarını saklı tutarlar. Genel bir kural olarak, ihtiyati tedbir kararları yalnızca güvenliğe karşı verilir. Bazı durumlarda, ihtiyati tedbir kararı güvenlik olmaksızın da verilebilir.
İhtiyati Tedbir Yönetmeliği nedir?
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’na göre, bir şeyin yapılıp yapılmaması gerektiğine karar verilebilir. Bu tedbirler sınırlı değildir. Gerekli olduğunda, karar telafisi mümkün olmayan bir zararın ortaya çıkmasını önlemek veya durdurmak için herhangi bir önlem alınmasını emredebilir.
ÇKP’de ne tür tedbirler yer almaktadır?
Mevzuatta açıkça kabul edilmemekle birlikte, doktrinde üç temel tedbir çeşidi kabul edilmektedir. Doktrinde üç temel tedbir çeşidi bulunmaktadır.
- Yargılama sonrası bir kararın varlığını ve uygulanmasını korumak için güvence olarak alınan tedbirler.
- Düzenleyici tedbirlerin birincil işlevi, tüm olayların merakı içinde uyuşmazlığın ana konusunu kontrol etmektir.
- Bunlar, davacının mutlu olmaması durumunda, yetkili bir anlaşmazlığı çözmek için alınan kalıcı olmayan önlemlerdir.
Tedbir kararını nerede ve nasıl talep edebilirsiniz?
Belirli yasal düzenlemelerde öngörülen diğer durumlar haricinde, talep olmaksızın ihtiyati tedbir kararı verilmesi mümkün değildir. Hem davacı hem de davalı, dava açma ehliyetine sahiplerse ihtiyati tedbir talep edebilirler. Dava açma hakkı, harekete geçemeyecek durumda olanlar tarafından da kullanılabilir. Davayı açan kişinin harekete geçmesi için onaylanmış olması gerekir. Dava, ihtiyati tedbir talebini kapsamaz. Talep, dava açılmadan önce yapılırsa, dilekçe, asıl davayı dinlemek ve karara bağlamak için onaylanan mahkeme salonuna dağıtılır. Daha sonra ayrı bir mesele olarak ele alınır. Esas davayı dinleyen mahkeme, ihtiyati tedbir talebinin yargılama boyunca yapılabileceği yerdir. Mahkeme salonuna bir dilekçe veya talep sunulur. Olaylar, dava açıldıktan sonra yetkili bir merakları varsa ihtiyati tedbir talep edebilirler. Talep sahibinden normalde, davanın özelliklerine göre karar tarafından kararlaştırılacak bir güvenlik sağlaması istenir. Haksız bir ihtiyati tedbir talebi durumunda, karşı tarafın uğradığı zararların tazmini güvence altına alınır.
Bir ihtiyati tedbir dilekçesini nasıl hazırlayabilirim?
Yalnızca ihtiyati tedbir talep ediliyorsa, dilekçenin yetkili ve onaylı mahkemeye, dilekçe sahibinin ve karşı tarafın isimleriyle birlikte gönderilmesi gerekir. Ardından, talebin konusu, talep edilen ihtiyati tedbirin türü ve talebin açıklaması yazılır. Ardından, tedbir kararına yardımcı olacak yetkili kanıtlar sunulur. Dilekçe sahibi ihtiyati tedbir talebini belirttikten sonra dilekçeyi imzalar. İhtiyati tedbirler, beyan iddiasının bir parçası olarak da talep edilebilir. Uygulamada, bu iddia normalde dilekçenin üst uygun köşesine yazılır.
İhtiyati tedbir talebi reddedilirse ne olur?
Bazı durumlarda, mahkeme talep edilen ihtiyati tedbir için herhangi bir gerekçe bulunmadığına veya böyle bir talebin söz konusu olmadığına karar verebilir. Bu durumlarda, ihtiyati tedbir talebi reddedilir. Sonuç olarak, yetkili muamele anında kullanılabilir. Talebi reddedilen taraf, durumun değişmesi halinde yepyeni bir tedbir kararı talep edebilir.
İhtiyati tedbir talebi kabul edilirse ne olur?
Yararı kabul edilen kutlama, ilgili olaylardan bir hafta içinde seçimin uygulanmasını talep etmelidir. Talepte bulunan taraf bu süre içinde tercihin uygulanmasını talep etmezse, tedbir kararı rutin olarak sona erecektir. Seçim bir mahkeme davasından önce yapılmışsa, talepte bulunan taraf davayla ilgili tüm evrakları iki hafta içinde sunmalıdır. Böyle bir durumda, tedbir kararı rutin olarak kaldırılabilir.
İhtiyati tedbir kararına veya ara emre itiraz etmek mümkün mü?
Karşı taraf dinlenmeden ihtiyati tedbir kararı verilmesi halinde, söz konusu taraf veya üçüncü taraflar itiraz edebilir. Bununla birlikte, bu itiraz, kararlaştırılan başka herhangi bir durum haricinde yürütmeyi durdurmayacaktır. İhtiyati tedbir kararı verilmesi halinde, karşı taraf dinlendikten sonra herhangi bir itirazda bulunulamaz. Bununla birlikte, yepyeni mevzuat itiraz etme hakkı sağlamaktadır. Karşı taraf, mahkemenin yargı yetkisine, güvenliğine veya kararın uygulanmasından sonraki bir hafta içinde kararın hüküm ve koşullarına itiraz edebilir. Eğer bunlar mevcut değilse, itiraz dilekçenin tebliğinden itibaren bir hafta içinde de yapılabilir. Mahkeme, son tarihten sonra veya yukarıda listelenenler dışındaki nedenlerle yapılan itirazları dikkate almayacaktır.
İhtiyati tedbir kararı aldırmak için nasıl dilekçe yazabilirim?
Dilekçe hem tedbir kararını veren mahkemeye hem de talepte bulunan kişiye hitaben yazılır. Daha sonra ihtiyati tedbirin kaldırılması talebi ve itiraz gerekçeleri tanımlanır. Yetkili dayanak kanıtlanır ve tedbir kararının kaldırılması talep edilir.
Yargıtay’ın Teminatsız İhtiyati Tedbir Seçeneği Var mı?
İhtiyati tedbir indirimi talebi hükümet tarafından onaylanmış bir belgeye veya kesin kanıta dayanıyorsa, davacı teminatsız indirim de talep edebilir. Bu gibi durumlarda, davacının yanılma ve karşı kutlamanın haksız yaralanmayla mücadele etme ihtimali düşüktür. Bu gibi durumlarda, karşı tarafa tazminat ödenmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Yargıtay’ın kararı aşağıdaki gibidir:
“Davacı, ihtiyati tedbir talebinin teminat alınmaksızın kabul edilmesini talep ettiğinden, teminata ilişkin yetkili kanunları açıklığa kavuşturmak önemlidir. Teminatın hangi durumlarda gerekli olduğu çok sayıda yetkili hükümde düzenlenmiştir.
İhtiyati tedbir talep eden kişinin, haksız çıkması halinde karşı tarafın veya üçüncü kişilerin uğrayabileceği zararlar için teminat göstermesi gerekmektedir. Mahkeme ayrıca, seçim bir belgeye veya farklı bir kesin kanıta dayanıyorsa veya ayrıntılar ve koşullar gerektiriyorsa, teminat talep etmeyi reddedebilir. Bununla birlikte, mahkeme kararının gerekçesini belirtmelidir.” (Yargıtay 8. Hukuk Dairesi, 2013/6173E. 2013/6983K.)
