Bildirim, bir parça kazasını yetkili makamlara bildirme yöntemidir. Bir işçi bir parça kazasına maruz kaldığında, olayı bildirmek işverenin sorumluluğundadır. İşverenler, kazayı yönetmelikte belirtilen son tarihler boyunca yetkili makamlara bildirmekle yükümlüdür. Sosyal Güvenlik Kurumları, iş kazalarını bildirmeyen işverenlere idari para cezaları uygular. Sosyal Güvenlik Kurumu, işverenin iş kazasından sorumlu olduğunun tespit edilmesi halinde yasal hukuki sorumluluk da uygulayabilir.
Sosyal Güvenlik Kurumunun iş kazası geçiren sigortalıya hizmet sunabilmesi için iş kazası bildirimini alması gerekmektedir. Sigortalı belirli bir kişi ölürse, mirasçıları Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sağlanan hizmetlerden yararlanamayacaktır. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) yardım sağlayabilmesi için, söz konusu iş kazasının yardım gerektirecek bir aşamaya ulaşmış olması gerekir. Sosyal Güvenlik Kurumu, basit bir parmak hasarı gibi küçük veya önemsiz kazalar için avantajlar sunmayacaktır.
Bir parça kazasını nereye bildirmeliyim?
Bir iş kazasını bildirmekle yükümlü olanlar, mümkün olan en kısa sürede ilgili mevzuat uygulayıcı makamlara bildirimde bulunmalıdır. Daha sonra, yönetmelikte belirtilen son tarihlere göre Sosyal Güvenlik Kurumunu bilgilendirmeleri gerekir. Sürekli olmayan istihdam ilişkisini kuran kişisel istihdam şirketi kazadan haberdar olmalıdır. Eğer işverenler iş kazasından haberdar değillerse, derhal haberdar edilmelidirler. Sosyal Güvenlik Kurumu, kendisine alternatif olarak farklı bir kuruma yapılan bildirimleri dikkate almaz.
Resmi İş Kazası Bildirimi
Bir parça kazasını Sosyal Güvenlik Kurumuna iki farklı şekilde bildirebilirsiniz. İlk olarak, Sosyal Güvenlik Kurumu web sitesi üzerinden elektronik olarak veya yazılı olarak bildirimde bulunabileceksiniz. Herkes bir parça kazasını bu 3 yoldan herhangi biriyle bildirmeyi seçebilir. Elektronik olarak bildirimde bulunmak için Sosyal Güvenlik Kurumu’nun işverene e-bildirim kodunu ve kişi kodunu vermiş olması gerekir. Dijital bildirimler, gruba yazılı bir bildirim yapılmasını gerektirmez.
Yazılı bir bildirim talep etmenin iki yöntemi vardır. Kaza ile ilgili ayrıntılar, raporlamadan sorumlu kişi tarafından gruba gönderilebilir. Bir parça kazasını bildirmenin diğer bir yolu da grubun web sitesinde bulunan formu doldurmaktır.
Bir parça hasarını gruba koyarak bildirmek de mümkündür. Bildirim adi posta veya kurye ile gönderildiğinde, grup bildirim aralığını hesaplamak için grubun verilerine giriş tarihini kullanacaktır. Bildirim taahhütlü posta ile gönderilirse, kuruluş postalama tarihini dikkate alacaktır.
Kimler İş Kazası Geçirir?
İşverenler, iş kazalarını 5510 sayılı Kanunun 4-1-2 maddesi kapsamındakilere bildirmekle yükümlüdür. İşverenler, 5510 sayılı Kanunun 4/1-a maddesi kapsamına giren ve hizmet akdi ile birden fazla işverene bağlı olarak çalışan personeli bilgilendirmekle yükümlüdür. Söz konusu kişi muhtar (serbest meslek erbabı) veya bu yönetmeliğin 4/1b maddesi kapsamında muhtar ise, iş kazası bildirimi doğrudan kendisi tarafından yapılmalıdır. Üniversite, üniversitede yarı zamanlı çalışan üniversite öğrencilerinin başına gelen iş kazalarını bildirmekle yükümlü olabilir. Geliştirme web sitesi denetçileri ile ilgili yönetmelikte ayrıca hayati bir seviye olabilir. Geliştirme web sitesi denetçileri, denetledikleri geliştirme web sitesinde meydana gelen herhangi bir iş kazasını yetkililere anında bildirmelidir.
Yukarıda bahsedildiği üzere, işverenler yalnızca işverenleri ile bir hizmet sözleşmeleri varsa personeli bilgilendirebilirler. Yargıtay’ın görüşüne göre, işverenin yaralanan işçi ile bir sözleşmesi varsa, işveren kazayı bildirmek zorunda değildir.
Yaralanan çalışan alt işverenin işçisi ise alt işveren kazayı bildirmekle yükümlüdür. Alt işverenin iş kazasını bildirme yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde asıl işverenin de sorumluluğu söz konusu olabilir. Bu durumda, Sosyal Güvenlik Kurumu nezdinde hem alt işveren hem de asıl işçi müştereken ve müteselsilen sorumlu olabilir.
Sağlık hizmeti tedarikçilerinin de iş kazalarını bildirme yükümlülüğü vardır. Bunlar işyeri hekimleri, sağlık tesisleri ve kamu ya da özel hastaneleri kapsar. Bu kişi ve kuruluşların iş kazalarını kendilerine bildirildiği anda derhal bildirmeleri gerekmektedir. Bunun yanı sıra, yönetmelikte listelenen kişi ve kuruluşlar iş kazalarını yönetmelik uygulayıcılarına bildirmekle yükümlüdür. Bu kişi ve kuruluşlar iş kazasını kolluk kuvvetlerine ve savcılığa bildirmezlerse “suçu bildirmemekle” suçlanacaklar.
İş kazaları için bildirim aralığı kaç gündür?
İş kazaları için bildirim aralığı, belirli bir kişinin sigortalı olduğu sektöre göre değişir. Bildirim aralığı, sigortalının sigortalı olduğu departmana bağlı olarak değişir. Bildirim işveren tarafından yapılmalıdır. İşveren, iş kazasını kaza tarihinden itibaren 3 iş günü içinde işyerine ve yasal yaptırım mercilerine bildirmelidir.
Muhtarlar ve serbest meslek sahipleri iş kazalarını kendileri bildirmekle yükümlüdürler. Bildirim, kazanın neden olduğu ağrının önlenemediği günden itibaren üç gün içinde yapılmalıdır. Örneğin, belirli bir kişi hastaneye kaldırılmışsa, iş göremezlik taburcu olduktan sonraki gün ortadan kaldırılabilir. Bununla birlikte, sigortalı olan ve iş kazasını bu kapsamda bildirebilen kişiler için en fazla aralık bir aydır.
İmar sitesi sorumlularına ilişkin yönetmelik, iş kazası bildirim süreleri açısından önem taşımaktadır. İmar Sitesi Sorumluları Yönetmeliği’nin 8. maddesi uyarınca, imar sitesi sorumluları, imar sitelerinde meydana gelen iş kazalarını derhal yetkili makamlara bildirmekle yükümlüdür. İşverenlere tanınan üç günlük süre bu durumda geçerli değildir.
Tatil günlerinde çalışırken bir kaza meydana gelirse, aralığın başlangıç tarihine dikkat etmek çok önemlidir. İş kazası bildirim süresinin hesaplanmasında hafta sonları ve tatiller dikkate alınmaz.
Sağlık hizmeti tedarikçileri için bildirim aralığı, sigortalı kişinin ofise başvurduğu tarihten itibaren 10 gündür. Sağlık hizmeti tedarikçileri için bildirim aralığının standart bir iş günü olması gerekmez. Hafta sonları ve resmi tatiller de hesaplamaya dahil edilecektir.
İş Kazası Bildirim Cezası
Bir parça kazasını bildirmemenin tamamen farklı cezaları vardır. İşverenin sigortalı işçisi olarak çalışan ancak kazayı kuruma bildirmeyen kişiler için cezalar tamamen farklıdır.
İşveren iş kazasını süresi içinde bildirmezse, sürekli iş göremezlik gelirini ve yasal faizini ödemekle yükümlüdür.
İşveren, iş kazası geçiren bir işçiye sosyal sigorta kapsamındaki avantajları ödemekle yükümlüdür. Bu, kazanın işçinin gruba kaydedilmesinden önce veya sonra meydana gelip gelmediğine bakılmaksızın geçerlidir. İşveren, işçinin işe giriş belgesini izin verilen sürenin dışında kuruma sunmuşsa veya durumu kazadan önce karara bağlamışsa, işveren sosyal sigorta avantajlarını ödemekle yükümlü değildir. Yargıtay, işe giriş bildirgesi ile iş kazasının aynı tarihte meydana gelmesi halinde, işverenin işe giriş bildirgesinin kazadan önce işyeri tarafından alındığını göstermesi gerektiğine hükmetmiştir.
İş kazalarını gruba bildirmeyen işverenler veya sağlık hizmeti tedarikçileri, girdikleri tehlike sınıfına göre para cezasına çarptırılır.
