İŠkazalarının çeÅitliliÄi son zamanlarda önemli ölçüde artmıÅtır. Bireylerin ezici çoÄunluÄu bir parça kazası sonrasında nelerle karÅılaÅacakları konusunda hiçbir fikre sahip deÄil. Bu makalede, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun bir parça kazası nedeniyle saÄladıÄı sürekli iÅ göremezlik gelirini açıklayacaÄız.
Sonsuz İŠGöremezlik Karı Durumları
İŠkazası geçiren bir çalıÅan, sürekli iÅ göremezlik geliri elde etme hakkına sahiptir. Åartlar yerine getirilirse, Kurum bu kazancı iÅ kazası geçiren çalıÅana verebilir. EÄer çalıÅan vefat etmiÅse, çalıÅanın ailesi de bu kazancı elde edebilir. Bir kazanca hak kazanmak için, gelir kapasitenizin en az ’unu kaybetmiÅ olmanız gerekecektir. Bu fiyat, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yetkilendirilen saÄlık kurulları tarafından belirlenir. Sosyal Güvenlik Kurumu SaÄlık Kurulu, çoÄunlukla bu incelemelere dayanarak iÅ göremezlik ve gelir yetersizliÄi ücretlerini belirler.
Sosyal Güvenlik Kurumunun, iÅ kazası geçiren bir sigortalının emekli maaÅını ödemeden önce kabul edeceÄi yalnızca iki durum vardır. İŠkazası psikolojik veya bedensel bir hasarla sonuçlanmalıdır. Yukarıda bahsedildiÄi gibi, Sosyal Güvenlik Kurumu yaralanmanın ’dan az olmadıÄına karar vermelidir. Bu koÅullar yerine getirilirse çalıÅana ücret ödenir. KuruluÅ zorunlu soruÅturmaları yürütür ve soruÅturmayı 3 ay içinde sonuçlandırır. İŠkazası geçiren bir çalıÅanın iyileÅtirme hakkı vardır. Sosyal Sigorta kapsamındaki Daha Büyük SaÄlık Konseyi, gelir yetersizliÄi kapasitesini hesaplar.
ÃalıÅan, sürekli iÅ göremezlik tercihi durumunda kazanç elde etmeye devam edebilir. ÃalıÅanın iÅini bırakması gerekmez. ÃdeneÄe hak kazanmak için belirli bir zaman dilimi boyunca prim ödemek gerekli deÄildir. Åartlar yerine getirilirse, iÅ kazası geçiren herhangi bir sigortalı çalıÅana ücret ödenebilir.
Gelir yetersizliÄi zaman içinde azalır veya artarsa, muhtemelen yeniden hesaplama gerekecektir. Bu durumda, gelir yetersizliÄi zaman içinde veya yeni çareler nedeniyle eÅiÄinin altına düÅerse, kazançlar durdurulacaktır. Kayıp artacaksa, tespitler muhtemelen yepyeni fiyata göre yapılacaktır.
SGK’nın gerektirdiÄi durumlar
Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) maaÅ baÄlayabilmesi için birçok koÅulun yerine getirilmesi gerekmektedir. İlk olarak, sigortalı iÅçinin bir parça kazası geçirmiÅ olması hayati önem taÅımaktadır. Parça baÅı kaza olarak deÄerlendirilebilmesi için, kazanın SSGSSK’nın 13. Maddesinde belirtilen durumları da karÅılaması gerekmektedir.
ÃrneÄin, bir iÅ kazası meydana gelmiÅ olabilir. Bir iÅçinin iÅ yerinde geçirdiÄi bir kaza çatı altında toplanır. Parça ile ilgili bir kaza örnek olabilir. Bu baÄlamda, kazanın iÅ yerinde gerçekleÅmesi gerekmez. Sigortalı, iÅini iÅverenin talimat ve emirlerine uygun olarak yapmalıdır. Bir kaza meydana gelirse, bu yeterlidir. Hizmet sözleÅmesi, iÅçi ile iÅveren arasındaki baÄlantıyı kapsamalıdır. Bir hizmet sözleÅmesi, iÅçinin iÅvereni tarafından emir ve talimatlara uygun olarak iÅi yerine getirmekle yükümlü olduÄunu belirtir. Sigortasız bir iÅçinin bir parça kazası geçirdiÄi doÄrulanabilirse, kaza parça kazası tanımına giriyorsa bir ücret alacaktır. İŠkazası ayrıca, iÅçinin iÅveren tarafından saÄlanan hizmetten yararlandıÄı sırada meydana gelen kazaları da içerir.
Meslek hastalıÄı emeklilik maaÅı ne kadar?
İŠgöremezliÄin hızını bulmak için Sosyal Güvenlik Kurumu, bir parça kazasının doÄrudan sonucu olarak verilen bir kazanç olan sürekli iÅ göremezliÄi iki sınıfa ayırır. Parçalı kaza nedeniyle gelir kabiliyetinin 0’ünü kaybeden bir çalıÅan, sürekli iÅ göremezlik gelirine hak kazanır. Sigortalı çalıÅanın gelir yetersizliÄi ile 0 arasında ancak bundan daha düÅükse, sürekli kısmi iÅ göremezlik geliri elde edecektir.
SGK, gelir yetersizliÄini SGK’nın hesaplamasında dikkate alacaktır. Sürekli tam iÅ göremezlik durumunda, sigortalı çalıÅan kazancının p’ini alır. Sürekli kısmi iÅ göremezlik düzeyi 0’ün altında olan bireyler ayrıca sürekli kısmi iÅ göremezlik geliri almaya hak kazanırlar. Sürekli kısmi iÅ göremezlik geliri hesaplanırken, hesaplama önce 0 olarak yeniden Åekillendirilir, ardından çalıÅanın iÅ göremezlik derecesine göre uygun oran hesaplanır.
Sigortalı çalıÅan, iÅ kazası nedeniyle baÅka bir kiÅinin yardımına ihtiyaç duyarsa, kendisine ödenen ödenek ’in altında olamaz. İŠkazası tazminatının nasıl hesaplanacaÄına iliÅkin ipuçlarını farklı makalelerimizde bulabilirsiniz.
Sürekli İŠGöremezlik Karı ne zaman ödenir?
Bir parça kazası durumunda, sigortalı kiÅiye çalıÅamadıÄı süreler için anlık iÅ göremezlik geliri ödenir. Anlık ödenek ödendikten sonra, sürekli iÅ göremezlik tespit edilir ya da buna karar verilirse, ücret anlık ödeneÄi takip eden ayın ilk günü baÅlar. ÃrneÄin, geçici iÅ göremezlik avantajları 21 Aralık’ta sona ererse, ücret 1 Ocak’tan itibaren ödenmeye baÅlayacaktır.
Bir parça kazası genellikle doÄrudan bir ödenek maliyetini gerektirebilir. Bu gibi durumlarda ücret, kazayı takip eden ayın ilk gününde ödenmeye baÅlanacaktır.
Sürekli iŠgöremezlik geliri ne zaman biter?
Ãcret alan bir kiÅi, kendi isteÄi üzerine veya kurumun talebi üzerine bir muayeneye katılmalıdır. KuruluÅ tarafından yapılan muayene sonucunda iÅ göremezlik oranı artacaksa, sigortalı çalıÅanın kazancı yeniden hesaplanır. Bununla birlikte, iÅ göremezlik fiyatı aylık emekli maaÅı gerektiren sınırın altındaysa, kazançlar muhtemelen daha düÅük olacaktır.
KuruluÅun yazılı talebine raÄmen sınava katılmayan sigortalı çalıÅanın ücreti bir sonraki ay baÅından itibaren kesilir.
ÃalıÅanın kazancı muhtemelen kontrol tarihinden itibaren geri ödenecektir. Yönetim muayenesi tarihinden itibaren 3 ay içinde yönetim muayenesi olan ve sürekli iÅ göremezliÄi devam eden çalıÅanın kazancı, muhtemelen kesinti tarihinden itibaren yeniden ödenecektir.
ÃalıÅan tedavi sürecinde kalmaya devam ederse, kazancı durdurulur. Ãcret, çalıÅan çalıÅmaya baÅladıÄında kesilmez, ancak çalıÅan, doktorun tedavinin sona erdiÄini ve çalıÅanın iÅe dönebileceÄini belgelemesinden önce çalıÅmaya baÅlarsa kesilebilir.
Sürekli İŠGöremezlik Yardım Programı
Sürekli iÅ göremezlik ödeneÄi talebi, bulunduÄunuz yerdeki Sosyal Güvenlik İl MüdürlüÄüne yapılmalıdır. Cihazın iÅleme alınabilmesi için bazı evrakların ibraz edilmesi gerekmektedir. Kurum dilekçe, iÅ kazası raporu, iÅe giriÅ saÄlık raporları, epikriz evrakları ve askerlik terhis veya muafiyet evrakları istemektedir.
Yargıtay’ın Sürekli İŠGöremezlik Gelirine İliÅkin Kararları
Belirleme 1
“Mahkemece davacıya sürekli iÅ göremezlik geliri baÄlanmasına karar verilmiÅ ise de, seçimin kabulü ile kaza tarihini takip eden aybaÅından itibaren gelir baÄlanmasına iliÅkin bir karar verilmesi gerektiÄinin düÅünülmemesi usul ve yasaya aykırı olacaktır.
hMK’nın 438. maddesi uyarınca 1 Ekim 2011 tarihinde yürürlüÄe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 3. maddesi yollamasıyla kararın onanması gerekmiÅtir.
Sonuç (2) numaralı bentte yer alan “tarihinden itibaren” ibaresinin kaza tarihini takip eden aybaÅı olan “01.02.2003 tarihinden itibaren” ibaresi ile deÄiÅtirilmesine, aÅaÄıda yazılı onama harcının davalıdan alınarak davacıya verilmesine 18.09.2019 tarihinde oybirliÄiyle karar verildi. ….” – Yargıtay Onuncu Hukuk Dairesi, 2019/191 E.
Belirleme 2
Mahkeme heyeti kararını çoÄunlukla Adli Tıp Kurumu Ãçüncü İhtisas Kurulu’nun 29.08.2016 tarihli raporuna dayandırmıŠve davacının sürekli iÅ göremezlik oranının ‘ olduÄuna karar vermiÅtir. Bu gibi durumlarda, kazanın bir iÅ kazası olduÄunu tespit etmeniz gerekecektir. Bir mahkeme veya iÅ kazasını tanıyan bir kuruluÅ tarafından bir çaÄrı yapılmaması durumunda, davacıların sürekli iÅ göremezlik derecesini öÄrenmeleri mümkün deÄildir. Olayın kurum tarafından kabul edilmemesi halinde mahkeme, kurum müfettiÅlerinin incelemelerini mahkemeye sunacak ve davalı kuruma olayın bir iÅ kazası olarak kabul edilip edilmediÄini soracaktır.
mahkemenin soruÅturma sonuçlarına göre karar vermesi gerekirken, bu yönde karar vermesi usule ve mevzuata uygun deÄildir.” Yargıtay Onuncu Hukuk Dairesi, 2017/544 E., 2019/4558K.
İŠkazasını bildirmemenin cezasıÂhakkındaki yazımızı da öÄrenebilirsiniz.