Saklı pay

Saklı paylı mirasçıların haklarının ihlali nedeniyle tasarruf yetkisinin yetkili sınırı aşması durumunda denkleştirme davası açılır. Dava, miras bırakanın yetkili mali tasarruf sınırlarını ihya etmeyi amaçlar.

Mirasçılar ve saklı paylar

Medeni Kanunumuz saklı paylı mirasçıları saymıştır. Saklı paylı mirasçılar aşağıda listelenmiştir. Çocuklar, torunlar, evlat edinilen çocuklar ve onların altsoyları miras bırakanın altsoyu olarak kabul edilir.

  • Miras bırakanın anne ve babası
  • Bir mirasçının eşi

Sonraki oranlar saklı paylar için geçerlidir:

  • Torunlarınıza izin verilen mirasın yarısını verebilirsiniz.
  • Her baba veya anne için yetkili miras dörtte birdir.
  • Hayatta kalan eş, mirasçıları veya anne ve babası ile birlikte miras alırsa, yasal miras payının tamamını alır. Farklı durumlarda, yasal payın dörtte üçü verilir.

Miras bırakanın tasarrufları saklı paylara uygun olmalıdır. Mali tasarrufların genellikle saklı paylara uygun olarak yapılmaması halinde işlemin iptali için dava açılmalıdır.

Denkleştirme Davasına Konu Olaylar

Bununla birlikte, öldükten sonra denkleştirme davası açılabilir. Denkleştirme davaları, saklı payları olan mirasçılar tarafından açılabilir. Bunlar genellikle elde edilemezse, mirasçıların tahsildarları veya mirasçı iflas etmişse, bölüm mülkü bir denkleştirme davası açabilir.

Denkleştirme davaları, saklı paylar ne olursa olsun mirasçıların mirasından menfaat sağlayan kişilere karşı açılır. Mirasçıların ölümü halinde, mirasçılarına karşı dahi açılabilir. Tek hak sahibi, denkleştirme davasının sonuçlarından kaçınmak amacıyla muvazaalı işlemlerle edinimi kendisine devretmişse, dava üçüncü kişiye karşı da açılabilir.

Dava Açmak İçin Yetkili Mahkeme ve Dava Açma Süresi

Davaya bakan mahkeme asliye hukuk mahkemesidir ve yetkili mahkeme de miras bırakanın son ikamet ettiği yerdeki mahkemedir.

Denkleştirme davası açma hakkı, mirasçılara saklı paylarının ihlal edildiğinin öğretilmesinden itibaren bir yıl, ihtiyacın açılması halinde bir yıl, farklı durumlarda ise mirasın açıldığı tarihten itibaren on yıl sonra sona erer.

Kesinti tarihleri iptal kararının alındığı tarihten itibaren işlemeye başlayacaktır. Denkleştirme talebi savunma yoluyla da her zaman ileri sürülebilir.

İade edilebilecek kazançlar

Tazminat, mirasçılığın veya farklı vasiyet eğilimlerinin tüm iyi yönleriyle orantılıdır, ancak tazminat mirasçının farklı bir iradeye sahip olduğunu ima eder. Eğer ölüme bağlı tasarruflardan yararlanan kişi bazı vasiyetleri yerine getirmekle yükümlü ise
kazançlarin denkleşti̇ri̇lmesi̇ durumunda, ki̇şi̇, taslaktan anlaşilan başka bi̇r durum hari̇ç olmak üzere, ölümle i̇lgi̇li̇ para borcunun ayni oranda denkleşti̇ri̇lmesi̇ni̇ talep edebi̇li̇r.

Tasarrufa konu mal vasiyet alacaklısının elinde kalırsa, iptal sonucunda vasiyet alacaklısına verilmesi gereken malın bir kısmının seçim günündeki nakit değeri, diğer her durumda mali tasarruf bedeli içinde nakit olarak ödenmek üzere belirlenir. Vasiyetçinin mülkü elinde tutması halinde, iptal nedeniyle vasiyetçiye verilmesi gereken mülkün bir kısmının nakit olarak değerinin ödenmesine karar verilir.

İnter vivos edinimler

Bu inter vivos işlemler, vasiyet eğilimleri gibi eşitlenir.

    • Miras bırakanın mülkünü altsoyuna devrederek veya onları borçtan kurtararak elde ettiği kazanım bir inter vivos işlem olarak düşünülmeyecektir. Çeyiz ve temel sermaye de inter vivos edinimler olarak düşünülmez.
    • Miras haklarını tasfiye etmek için ölümden önce yapılan edinimler
    • Mirasçı tarafından ölümden önceki yıl boyunca yapılan bağışlar, bunları iptal etme hakkı ile birlikte.
    • Saklı payları düzenleyen vakıfları etkisiz hale getirmek amacıyla mirasçı tarafından açıkça yapılan edinimler.

Tazminata konu olan iktisabı yapan kişi iyi niyetli davranırsa, miras bırakma sırasında elinde bulunanları iade etmelidir. İyi niyetle hareket etmezse, iyi niyetli olmayan bir malikin iade yükümlülüklerinden sorumlu olacaktır. Tazminata konu bir edinimi olan bir kişi, tazminat bedeli üzerinden mirasçıya miktarların iadesini talep edebilir.

Miras bırakan, ölümü halinde ödenmek üzere 3. bir kişi adına hayat sigortası yaptırmış, bu kişiyi lehtar olarak tayin etmiş veya vasiyetname veya sağlararası tasarrufla sigortacıya karşı dava açma hakkını karşılıksız olarak mirasçıya vermişse, ölüm anında satın alınan beyannamenin değeri indirime tabidir.

Tahmini devam süresine uygun olarak aktifleştirilmesi halinde harcanabilir kısmı aşan intifa veya rant hakkı bulunan bir mülkün mirasçıları bu yükümlülüğün iptalini veya kaldırılmasını talep edebilir. Miras bırakanın saklı payı, mirası halefe geçirme yükümlülüğü ile bozulmuşsa, fazlanın iptalini isteyebilir.

Eski Hale Getirmede Sıra

Alıkonulan merakın iptali öncelikle vasiyetname eğilimlerinden üretilmelidir. Bu yeterli değilse, o zaman sondan geriye doğru değişen yaşamlar arası satın almalarla gerçekleştirilir.

Tazmin edilecek son bağışlar ise vasiyetnameler, sağlararası bağışlar ve kamu tüzel kişileri ile kamuya yararlı dernek ve vakıflara yapılan bağışlardır.

Denkleştirme davaları özellikle saklı pay sahibi mirasçılar için hayati önem taşımaktadır. Denkleştirme davası, saklı pay sahiplerinin miras paylarını yasal olarak hak ettikleri oranlarda almalarını sağlayacaktır. Bu dava en iyi şekilde uzman bir avukat tarafından ele alınır.

Özel usulsüzlük davası nedir konulu yazımızı da öğrenebilirsiniz.