VELAYET DEĞİŞİKLİĞİ

Velayetin değiştirilmesi davası, anne ve babanın çocuk üzerindeki haklarının kaldırılması için açılan bir davadır. Bu haklar daha sonra karşı tarafa verilecektir. Yönetmelik, belirli durumlarda velayetin değiştirilmesine izin vermektedir.

Velayet Değişikliği Davası İçin Gerekli Koşullar

Böyle bir başvurunun yapılabilmesi için velayetin halihazırda anne ve babadan birine verilmiş olması gerekir. Ayrıca, çocuğun veya velayet sahibi anne veya babanın koşullarında kalıcı ve temel bir değişiklik olması gerekecektir. Bu değişiklik çocuğun menfaatlerine zarar verecek nitelikte olmalıdır.

Velayet ayarlamaları: Düşünülmesi gereken nedenler

Velayetin değiştirilmesine ilişkin açıklamalar Medeni Kanun’un 183. Maddesinde sıralanmıştır. Bu metinde, yeni bir evlilik, farklı bir yere taşınma ya da anne veya babanın hayatını kaybetmesi gibi belirli durumlarda velayetin değiştirileceği belirtilmektedir.

Makalede listelenen açıklamalar genellikle kapsamlı değildir. Genellikle listelenenlerin dışındaki nedenlerle velayetin değiştirilmesine karar verilebilir. Velayet sahibi baba veya anne, çocuğun diğer baba veya anne ile görüşmesini engelliyorsa veya velayet kötüye kullanılıyorsa veya velayetin değiştirilmesinin çocuğun en iyi yararlarından biri olup olmadığı, bir velayet davası velayetin değiştirilmesi için bir karara yol açabilir. Velayet her anne ve babadan alınırsa, bir vasi atanabilir.

Karar, velayetin değiştirilip değiştirilmeyeceğine karar verirken yukarıdaki nedenleri göz önünde bulunduracaktır. Bununla birlikte, önemli bir konu çocuğun en iyi arayışlarından biridir. Karar, bir amaç olsa bile velayeti vermeyi reddedebilir.

Bunun yanı sıra, karar mevcut veya gelecekteki çocuklar için velayeti iptal eder. Mahkeme heyeti öncelikle diğer çocukların velayetinin kaldırılmasının gerekli olup olmadığını belirlemelidir. Başka bir durumda, velayet tüm çocuklar için iptal edilebilir.

Velayetin değiştirilmesi anne ve babanın görevini sona erdirir mi?

Anne ve babanın bakım ve eğitim için ödeme yapma yükümlülüğü velayetin olmamasından etkilenmemelidir. Eğer anne ve babanın ya da çocukların bu masrafları karşılayacak parasal gücü yoksa, masraflar devlet tarafından karşılanabilir.

Anne ve baba yeniden evlenirse velayet kime verilir?

Yeniden evlenme mekanik olarak velayetin sona ermesine neden olmaz. Bununla birlikte, velayet, çocuğun en iyi arayışlarından birinde olup olmadığı değiştirilecektir. Koşullar gerektiriyorsa bir vasi atanabilir.

Velayetin değiştirilmesi Yetkili ve görevli mahkemeler

Yetkili mahkeme ev mahkemesidir. Mahkeme heyetinin yetkisine ilişkin düzenlemede bir kesinlik bulunmamaktadır. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin 14.01.2014 tarih ve 2014/26169 sayılı kararında davacının davasını ikametgâhı mahkemesinde açabileceği kabul edilmiştir. Söz konusu kararın metni aşağıdaki gibidir:

“Dava, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu yürürlüğe girdikten sonra 17.7.2013 tarihinde açılmıştır. Bu nedenle davacının anneden müşterek bebeğin velayetinin kendisine verilmesi talebi “çekişmesiz yargı işidir” (6100 sayılı HMK). Çekişmesiz yargı işlerinde, mevzuatta öngörülen diğer haller dışında, davacının veya olaylardan birinin yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir (6100 sayılı HMK m. 384). Türk Medeni Kanunu’nda velayetin kaldırılması, velayetin anne veya babadan birine verilmesi ya da kaldırılan velayetin geri verilmesi ile ilgili davaların yetkisine ilişkin aksine bir hüküm bulunmadığından, bu davada Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun nihai “çekişmesiz yargı” kuralı uygulanabilir. Bu nedenle, davacı ayrıca ikamet ettiği yer mahkemesinde de dava açabilir. “Öncelikle hukuka aykırı gerekçelere dayanan yetkisizlik kararı hatalıdır.”

Velayet Değişikliği Davasının Süresi

Senaryonun çocuğun yararına olmaması durumunda, karşı taraf velayeti altındaki çocuk için dava açabilir. Zaman kısıtlaması diye bir şey yoktur. Örneğin, bir anneye 5 yaşındaki bir bebeğin velayeti verilir. Anne 10 yıl boyunca bebeği ile ilgili tüm görevlerini yerine getirmiştir. Çocuğun beşinci yaş gününden sonra anne para harcamaya ve ilaç kullanmaya başlamış olabilir. Çocuk bundan zarar görmüştür. Velayetin anneye verilmesi için 10 yıl geçse bile, baba velayeti değiştirmek için dava açabilir.

Velayetin değiştirilmesi talebinin niteliği ve amacı

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 382. maddesinin ilk fıkrası, normal bir çerçeve çizerek çeşitli çekişmesiz yargı türlerini tanımlamaktadır. Daha sonra bunlar olabildiğince kapsamlı bir şekilde sıralanır.

Yukarıda atıfta bulunulan madde kapsamında, velayetin değiştirilmesi talebi çekişmesiz yargı konusu olarak adlandırılabilir. Tüm çekişmesiz yargı konularında, kabul edilen diğer durumlar haricinde, kendiliğinden soruşturma ilkesi geçerlidir.

Türk Medeni Kanunu’na göre velayet, çocukların bakımı, eğitim ve öğretimi, güvenliği, örneklenmesi ve vesayetini içerir. Bu, kişilerin çocuklarının kişiliği ve mülkiyeti ile ilgili sahip oldukları tüm görevleri, hakları, yetkileri ve yükümlülükleri içerir. Ebeveynlik yoluyla, fogeylerin görevleri ve hakları, çocuklarının karakterine özen göstermek, refahlarını garanti etmek, eğitimlerini sağlamak ve onlara bakmaktır. Bu bağlamda, çocuklarını iyi ahlaklı, çalışkan, eğitimli ve tehlikeli alışkanlıklardan uzak iyi insanlar olarak yetiştirme sorumluluğuna ve hakkına sahiptirler. Boşanma sonrası mal paylaşımı ve katkı payı talepleri hakkında daha fazla bilgi için lütfen makalemize bakın.

Velayetin Değiştirilmesi Davası ve Nafaka

Bir yan beyan, velayet davalarında nafaka için yapılan bir beyandır. Yan talepler, asıl beyanın sonucuna dayanır.

Öncelik veya sonralık ilişkisi diye bir şey yoktur, ancak ana ve tali bir ilişki vardır. Tali bir beyanı asıl beyandan ayırma tekniği diye bir şey yoktur. Mahkeme heyeti velayetin değiştirilmesi talebini reddederse çocuk nafakaya hak kazanamaz… (Hukuk Genel Kurulu’nun 2017/2444 E.. 2019/51 Ok. ve 31.01.2019 tarihli kararı).
Kısaca açıklayayım; nafaka, anne ve babanın çocuğa bakma yükümlülüğünün saf bir sonucudur. Kamu düzeninin yanı sıra çocuğun güvenliği ile de ilişkilidir. Bu nedenle, herhangi bir talepte bulunulmasa bile, kararın mekanik olarak nafakaya hükmetmesi gerekir.

Velayetin değiştirilmesi bir kamu düzeni meselesidir. Bu durumda, nafakanın ayrı bir dava olduğunu ve asla ana beyana ek olmadığını kabul etmek usul etkinliğine aykırı olabilir. Çocuğun nafaka hakkı olup olmadığını öğrenmek için velayet değişikliği davasının sonucunun beklenmesi, çocuğun haklarına geç kavuşması ile sonuçlanacaktır.

Yargıtay’ın Velayet Değişikliğine İlişkin Kararları

Yargıtay’ın velayetin değiştirilmesi durumunda Mahkeme’nin yargı yetkisine ilişkin bir örnek kararında, aşağıdaki görüş benimsenmiştir.“ Velayetin değiştirilmesi durumlarında özel bir yetki kuralı diye bir şey yoktur. Davalılar ilk itirazları olarak bu sorguyu artırabilirler.

Anlaşmalı boşanmada baba ve anne, bir baba veya anneye velayet ve diğerine çocuğun özel faturaları için sorumluluk veren bir velayet ilişkisi üzerinde anlaşmışlardır. Anlaşmalı boşanma kararında, anne ve baba, velayetin 1 kişiye verilebileceği ve çocukların özel faturalarının velayete sahip olan kişi tarafından karşılanabileceği konusunda anlaşmışlardır.Çocuklarınızın velayetinin değiştirilmesi durumunda, söz konusu koşulunkabulühiçbir zorluk olmadan zor lanabilir (Hukuk Daireleri Normal Toplantısı, 2017/1895 E.; 2019/630 Ok. et l’arrêt du 30.05.2019).

Çekişmesiz yargılamalarda, Enchantment Bölge Mahkemesi, velayetin değiştirilmesi davasının çekişmesiz devam eden bir dava olduğuna karar verecektir. Bu seçimler kapanır ve temyiz edilemez. Bu nedenle davalı-davacının bu yöne ilişkin istinaf dilekçesinin reddi gerekir.2. Hukuk Dairesi 2019/3013 E. ve 2019/5474K.